Goud, dat voelt veilig

Hoeveel goud hebben we?

Het is een imposant gezicht: de goudvoorraad van de Nederlandsche Bank (DNB). ‘Broodjes’ goud van 12,5 kilo, rij aan rij, hoog opgestapeld in metalen stellingkasten, afgewisseld met kisten met gouden munten. De traditionele uitdaging voor de zeldzame bezoeker is dat hij een goudstaaf – huidige waarde zo’n €600.000 – die plat op tafel ligt mee naar huis mag nemen als hij hem met de vingers van een één hand kan optillen. Wat dus niet lukt.

De Nederlandse goudvoorraad bedraagt 612 ton. Een derde lag tot voor kort in de kluis in de kelder van het DNB-kantoor in Amsterdam en werd begin oktober naar Haarlem verhuisd. Een nieuwe kluis is in aanbouw bij de oude vliegbasis Soesterberg. Daar gaat het goud in 2023 naartoe. Althans, het Nederlandse deel, de rest blijft in New York, Ottawa en London, deels een gevolg van de Tweede Wereldoorlog, toen Nederland het goud snel moest veiligstellen.

Waarom hebben we dat goud?

Volgens DNB gaat het om een ‘vertrouwensanker’. ‘Als het hele financieel systeem instort, biedt de goudvoorraad een onderpand om opnieuw te beginnen’, aldus de centrale bank op zijn eigen website. ‘Goud geeft vertrouwen in de kracht van de centrale bank. Dat geeft een veilig gevoel.’

Alleen is volstrekt onduidelijk hoe zwaar het vertrouwensanker moet zijn. Dertig jaar geleden hadden we nog drie keer zoveel goud. Volgens een woordvoerder van DNB hangt de hoeveelheid goud af van de omvang van de Nederlandse economie, het financieel stelsel en de verplichtingen van DNB. Maar ook de goudvoorraden van buitenlandse centrale banken worden meegewogen. Nu zijn die eerste drie factoren allemaal gegroeid, dus is afname van de goudvoorraad niet vanzelfsprekend. Veel andere landen houden hun goud al decennia gewoon vast (VS, Duitsland), of kopen bij (Rusland, China). De woordvoerder bevestigt dat er geen rekensom is voor de ideale goudvoorraad. DNB en ministerie van Financiën bepalen die in overleg.

Goud hing toch samen met geld?

De koppeling (via de dollar) tussen de gulden en goud  verdween in 1971 definitief. De huidige waarde van de Nederlandse goudvoorraad is ruim €30 miljard. Veel geld, vooral doordat de goudprijs in deze onzekere tijden naar recordhoogtes is gestegen. Maar de bestrijding van de coronacrisis kost de Nederlandse staat nu al twee keer zoveel. Als het financiële stelsel instort, gaat de goudvoorraad ons echt niet redden.

Verkopen dan maar?

‘Gestold angstzweet’ noemt econoom Mathijs Bouman goud. Hij stelt voor om het goud te verkopen of iedere Nederlander zijn deel te geven: 36 gram. Maar DNB en de Nederlandse staat hechten aan de symboolfunctie. En zolang anderen dat ook doen, is onze goudvoorraad meer dan een berg nogal kitscherig glimmend metaal dat we eerst uit de grond halen om vervolgens weer in de grond te stoppen. Met bewaking. Liefst op een militaire basis.